„Við erum öll skapandi, þetta er eins og enn einn vöðvinn”

Höfundur

Ragna Gestsdóttir

Ljósmyndari

Sólveig Kolbrún Pálsdóttir

Elinborg Hákonardóttir heldur utan um handverksnámskeið Ljóssins. Námskeiðin hafa verið mjög vinsæl og í haust var ákveðið að breyta fyrirkomulagi námskeiðanna til að auka fjölbreytnina. Bogga eins og hún er alltaf kölluð telur að við séum öll skapandi, hver og einn þurfi bara að finna sitt svið.

„Við bjóðum upp á leirnámskeið, fatasaum, tálgun, fluguhnýtingar, myndlist fyrir byrjendur og lengra komna og fleira,“ segir Bogga. Sjálf lærði hún grafík í Listaháskólanum og vann í kjölfarið störf sem alltaf voru tengd heilbrigðiskerfinu. Bogga hóf störf hjá Ljósinu fyrir þremur árum og í dag starfar hún í móttökunni auk þess að halda utan um handverksnámskeiðin og kenna á nokkrum þeirra.

 

„Námskeiðin hafa alltaf verið vel sótt. Sumarið 2021 prófuðum við að bjóða upp á opin námskeið þar sem fólk gat komið þess vegna bara í eitt skipti, það getur vaxið fólki í augum að skrá sig á margra vikna námskeið. Þá buðum við upp á steinamálun, tálgun og prjón. Núna í sumar prófuðum við einnig að bjóða upp á mismunandi aðferðir í grafík, kenndum við meðal annars einfalda ljósnæmaaðferð sem heitir cyanotype. Þá berðu ljósnæman vökva á pappír, leggur svo laufblöð, blóm eða eitthvað annað á pappírinn. Svo er þetta lagt út eða í birtu í ákveðinn tíma, þú tekur síðan plöntuna eða það sem þú lagðir á pappírinn af. Þá er það sem þú lokaðir fyrir ljósinu hvítt, annað endar dökkblátt. Þetta er einföld tækni sem er gaman að leika sér með, svo er hægt að þróa sig lengra áfram. Við prófuðum líka að skera í dúk og leika okkur með einþrykk, sem var líka mjög gaman.“

„Ljósið byggir á iðjuþjálfun og hluti af því að fara í krabbameinsmeðferð er að þú getur misst þolið fyrir að vera innan um fólk og læti. Með því að mæta á handverksnámskeið getur þú komið stutta stund og gleymt þér í einhverju og þannig smám saman aukið úthaldið í að vera í kringum fólk og stunda einhverja iðju. Þá er æðislegt ef þú getur fundið þér eitthvað sem þú hefur ánægju af.”

Nýjar áherslur, fjölbreytni og styttri námskeið

 

Þar sem hús Ljóssins vex ekki samhliða aðsókninni var í haust ákveðið að breyta áherslum þegar kemur að handverksnámskeiðunum, en nýta þarf öll rými vel og handverksherbergið er þétt setið að sögn Boggu. „Við erum að bjóða upp á styttri námskeið og meiri fjölbreytni. Hugmyndin er að fólki finnist styttri námskeið viðráðanlegri hugmynd og líka að þau geti prófað fleiri námskeið. Við ákváðum að bjóða upp á mánaðarnámskeið, þannig að hvert handverk er kennt í fjögur skipti. Í september vorum við með bókagerð, þar sem Karín María Sveinbjörnsdóttir og Sigrún Marinósdóttir kenndu einfalda bókagerð. Í október var ljósmyndanámskeið sem Díana Júlíusdóttir ljósmyndari sá um og það námskeið sló í gegn. Hugmynd okkar var að aðstoða fólk að taka betri og öðruvísi myndir í daglegu lífi, fá fólk til að velta fyrir sér myndbyggingu, sjónarhorni, birtu og svo framvegis. Díana er sjálf í mastersnámi í ljósmyndun,“ segir Bogga. „Í nóvember verður boðið upp á alkóhólblek sem ég mun leiðbeina og í desember verðum við með jólahandverk. Á sama tíma fara myndlistarnámskeiðin í pásu og þá ætlar Sara Vilbergsdóttir sem kennir þau að koma okkur á óvart með einhverju öðru. Fluguhnýtingarnar verða aftur í húsi hjá okkur, og byrja í febrúar. Námskeiðinu lýkur á að læra og æfa kastið, við viljum nefnilega bjóða upp á fluguhnýtingarnar tímanlega fyrir veiðisumarið.“

„Þú getur verið skapandi á fjölmörgum stöðum, eins og til dæmis í eldhúsinu, ég held meira að segja að það sé kennd skapandi stærðfræði. Við getum verið skapandi í hvernig við leysum verkefni, hvernig við brjótum saman þvottinn og röðum í skápana okkar.“ 

Ýmis ávinningur af handverki

 

Bogga gengur í mörg störf í Ljósinu, eins og flestir starfsmenn. Hún byrjaði í móttökunni þar sem hún starfar enn í dag, heldur utan um handverksnámskeiðin, finnur leiðbeinendur og kennir á námskeiðunum líka ásamt því að stökkva í fleiri verk innanhúss. „Þú getur verið skapandi á fjölmörgum stöðum, eins og til dæmis í eldhúsinu, ég held meira að segja að það sé kennd skapandi stærðfræði. Við getum verið skapandi í hvernig við leysum verkefni, hvernig við brjótum saman þvottinn og röðum í skápana okkar. Ég er til dæmis alltaf að brjóta handklæðin mín á mismunandi hátt til að nýta plássið sem best. Í hvert sinn sem ég hef flutt hef ég aðlagað þvottinn að rýminu sem hann á að fara í,“ segir Bogga og hlær.

 

Hvað gerir handverkið fyrir skjólstæðinga Ljóssins? „Ljósið byggir á iðjuþjálfun og hluti af því að fara í krabbameinsmeðferð er að þú getur misst þolið fyrir að vera innan um fólk og læti. Með því að mæta á handverksnámskeið getur þú komið stutta stund og gleymt þér í einhverju og þannig smám saman aukið úthaldið í að vera í kringum fólk og stunda einhverja iðju. Þá er æðislegt ef þú getur fundið þér eitthvað sem þú hefur ánægju af. Því er gaman að geta boðið upp á fjölbreytt handverk af því áhugasvið okkar er auðvitað misjafnt,” segir Bogga.

 

Krabbameinsmeðferð getur einnig valdið doða í fingrum og segir Bogga að þá geti verið gott að handleika leir, því handverkið geti aukið styrk í höndum. „Það er ýmis ávinningur af handverki sem þú ert ekki endilega meðvitaður um. Þú hefur líka tækifæri til að bæta færni í handverki sem þig hefur lengi langað til að stunda en ekki komið þér í eða bara gert eitthvað sem þú ert rosalega góður í, og gert það í kringum annað fólk. Þú þarft engan grunn fyrir námskeiðin, leiðbeinendur taka við byrjendum og lengra komnum á öll námskeið, fyrir utan myndlistina sem skiptist í byrjenda- og framhaldsnámskeið.“

 

Námskeiðin eru ekki kynjaskipt og eru einnig fyrir allan aldur. „Karlmenn eru ekki jafn líklegir til að fara í handverk, fyrir utan kannski fluguhnýtingar og tálgun. Oft þarf meira að hvetja þá til að prófa einhver námskeið. Konurnar eru oftar til í að prófa allt. Það er engin skylda að halda áfram á námskeiði, ef þér finnst það rosalega leiðinlegt og ekki vera fyrir þig þá máttu auðvitað hætta. Þú ert ekki að skuldbinda þig en um að gera að prófa. Hluti af þessu er líka að skrá sig ekki í allt, maður þarf að passa upp á orkuna og nýta hana í það sem maður hefur áhuga á og forgangsraða verkefnum,” segir Bogga.

 

„Þegar þú gerir eitthvað sem þú hefur ánægju af og ert með einhverja færni í, það má ekki vera of létt fyrir þig svo þér leiðist ekki og ekki of erfitt fyrir þig svo þér finnist þú ekki ráða við það, þá kemstu á stað þar sem tíminn hverfur og þú gleymir þér í verkefninu, svo rankar þú allt í einu við þér: „ég á að sækja barnið eftir fimm mínútur.” Þetta er svo góð tilfinning og svo æðislegt að komast á þennan stað. Sumir komast á þennan stað við að fara út að hlaupa, smíða eða elda. Þetta snýst bara um að vera hér, en vera ekki að spá í öllum verkefnunum sem bíða, heldur að setja þau til hliðar. Þetta er þjálfunaratriði,” segir Bogga. „Við erum öll skapandi, þetta er eins og enn einn vöðvinn sem þarf að þjálfa, við þurfum bara að finna okkar svið.”

„Það er ýmis ávinningur af handverki sem þú ert ekki endilega meðvitaður um. Þú hefur líka tækifæri til að bæta færni í handverki sem þig hefur lengi langað til að stunda en ekki komið þér í eða bara gert eitthvað sem þú ert rosalega góður í, og gert það í kringum annað fólk.“